Wanneer je op zoek gaat naar railverlichting, kom je al snel de termen 1-fase railverlichting en 3-fase railverlichting tegen. Vaak krijgen wij de vraag: wat is nu precies het verschil tussen deze twee systemen en welk type past het beste bij mijn situatie? Kort gezegd is een 1-fase railsysteem ideaal voor woningen en kleinere projecten vanwege de eenvoudige installatie en betaalbaarheid. Een 3-fase railsysteem wordt juist veel gebruikt in grotere of commerciële ruimtes, waar meer vermogen en het onafhankelijk schakelen van lichtgroepen gewenst is.
In dit artikel zetten we de verschillen tussen 1-fase en 3-fase railverlichting duidelijk voor je op een rij, zodat je eenvoudig de juiste keuze kunt maken.
Inhoudsopgave
Wat is een fase?
In de elektrotechniek wordt met een fase de stroomvoerende draad bedoeld die samen met de nuldraad en eventueel de aardedraad zorgt voor de elektriciteitsvoorziening. In een standaard elektriciteitskabel vind je daarom meestal drie aders:
- De fasedraad: deze draad staat onder spanning en voert de stroom naar de verlichting of apparatuur.
- De nuldraad: deze voert de stroom weer terug, zodat de stroomkring gesloten wordt.
- De aardedraad: deze dient als beveiliging en voert in geval van een foutspanning de stroom veilig af.
Bij een 1-fase aansluiting wordt er gebruikgemaakt van één fasedraad in combinatie met een nuldraad (en vaak een aardedraad). Alle aangesloten verlichting of apparaten worden dan via hetzelfde circuit van stroom voorzien. Dit betekent dat ze tegelijkertijd aan- en uitgeschakeld worden via één schakelaar of dimmer.
Bij een 3-fase aansluiting zijn er drie afzonderlijke fasedraden aanwezig. Deze maken het mogelijk om meerdere groepen verlichting of apparaten onafhankelijk van elkaar te schakelen en te belasten. Dat biedt voordelen bij grotere installaties of commerciële toepassingen, waar vaak meer vermogen nodig is en verschillende lichtgroepen apart bediend moeten worden.
1-Fase vs. 3-Fase
Het belangrijkste verschil tussen 1-fase railverlichting en 3-fase railverlichting zit in de manier waarop de elektriciteit door de rails loopt en hoe de armaturen worden aangestuurd.
Bij een 1-fase railsysteem loopt de elektriciteit tussen twee draden: de fasedraad (L) en de nuldraad (N). Omdat de rail slechts één circuit heeft, staan alle aangesloten railspots en armaturen op dezelfde fase. Dat betekent dat alle LED-lichtbronnen tegelijk worden aangestuurd: ze gaan dus altijd gezamenlijk aan of uit en kunnen ook alleen samen worden gedimd. Dit maakt een 1-fase systeem eenvoudig, betaalbaar en ideaal voor woningen en kleinere ruimtes.
Bij een 3-fase railsysteem zijn er drie afzonderlijke fasedraden aanwezig, vaak aangeduid als L1, L2 en L3, die ieder gecombineerd worden met dezelfde nuldraad (N). Hierdoor kunnen op één rail tot wel drie aparte circuits worden gemaakt. Je kunt dus verschillende groepen railspots, pendelarmaturen of stralers aansluiten en deze afzonderlijk van elkaar bedienen of dimmen. Dit geeft veel meer flexibiliteit: bijvoorbeeld een deel van de verlichting uitschakelen terwijl een ander deel ingeschakeld blijft. Dankzij de hogere belastbaarheid en flexibiliteit wordt 3-fase railverlichting vaak toegepast in winkels, showrooms, horeca en grotere projecten.
Kortom: 1-fase railverlichting is de beste keuze voor eenvoudige lichtplannen en woonruimtes, terwijl 3-fase railverlichting meer vrijheid en mogelijkheden biedt in professionele en commerciële toepassingen.
Stel zelf uw railverlichting samen!
Voordelen en toepassingen van 1-fase en 3-fase railverlichting
1-fase railverlichting is vooral populair in woningen en kleinere projecten. Het systeem is eenvoudig te installeren, betaalbaar en werkt via één spanningspunt. Alle railspots en armaturen worden tegelijk aangestuurd, wat de bediening overzichtelijk maakt. Ook kun je de rails eenvoudig op maat zagen en combineren met een breed aanbod aan armaturen, zoals spots, hanglampen en stralers. Daarmee is 1-fase railverlichting ideaal voor woonkamers, keukens, hallen en slaapkamers, waar eenvoud en flexibiliteit belangrijk zijn.
3-fase railverlichting gaat een stap verder en wordt vaak toegepast in grotere of commerciële ruimtes. Dankzij drie afzonderlijke circuits kunnen verschillende groepen verlichting onafhankelijk van elkaar worden bediend of gedimd. Bovendien zijn er meer armaturen beschikbaar, vaak met hogere wattages tot wel 50 watt, wat ze zeer geschikt maakt voor hoge plafonds en grote oppervlakken. De rails zijn iets groter en steviger, waardoor kabels netjes weggewerkt kunnen worden en het systeem een professionele uitstraling krijgt. Toepassingen vind je daarom vooral in kantoren, winkels, showrooms, horeca en sportscholen.
Leer meer over railverlichting
Wil je je nog verder verdiepen in railverlichting? Bekijk dan ook onze handige video!
Naast het verschil tussen 1-fase en 3-fase rails zijn er nog veel meer aspecten die interessant kunnen zijn bij het samenstellen van een lichtplan. In onze aanvullende blogs lees je onder andere hoe je stap voor stap zelf een railverlichting-systeem samenstelt en welke toepassingen er allemaal mogelijk zijn. Zo krijg je nóg beter inzicht in de mogelijkheden en kun je een weloverwogen keuze maken voor jouw project.
Kortom
Railverlichting is een flexibele en moderne oplossing voor zowel woningen als commerciële ruimtes. Het verschil tussen 1-fase en 3-fase railverlichting zit vooral in de mogelijkheden en kracht. Een 1-fase systeem is eenvoudig te installeren, betaalbaar en ideaal voor woonruimtes of kleinere projecten, waarbij alle spots tegelijk worden geschakeld of gedimd. Een 3-fase systeem biedt meer flexibiliteit: dankzij drie afzonderlijke circuits kun je verschillende groepen verlichting onafhankelijk bedienen en hogere wattages aansluiten. Dit maakt 3-fase railverlichting perfect voor winkels, showrooms en horeca.
Kortom, kies 1-fase voor eenvoud en betaalbaarheid, of 3-fase voor maximale vrijheid en professionele toepassingen.